De septembercirculaire zijn op 17 september gepubliceerd. Dit heeft betrekking op het Gemeentefonds. Gemeenten ontvangen een groot deel van hun inkomsten uit het Gemeentefonds, waarvan de algemene uitkering in de komende jaren fors terugloopt.
De komende jaren neemt de vergrijzing toe. Dit betekent dat de zorgkosten van gemeenten voor de uitvoering van de Wmo stijgen. Afgesproken is dat in de toekomst (een nader te bepalen deel van) de Wmo niet langer via de algemene uitkering van het gemeentefonds gaat, maar via een aparte financiering. Zo wordt voorkomen dat het risico van een grote kostenstijging exclusief bij de gemeenten komt te liggen. Dit naar analogie van de financiering van de bijstand. Bij de uitwerking van de financieringsvarianten worden de inzichten benut die op dit moment worden opgedaan bij de ontwikkeling van financieringsvarianten voor jeugd door een werkgroep van de ministeries van VWS, BZK en Financiën en de VNG. In de voorjaarsnota 2024 zijn hiervoor extra middelen gereserveerd, die oplopen tot € 300 miljoen in 2029. Deze middelen zijn nu toegevoegd aan het gemeentefonds.
Hoewel er in 2024 een incidentele meevaller is, blijft er vanaf 2026 een aanzienlijk tekort verwacht van ongeveer 1 miljard euro. Dit tekort kan resulteren in verdere druk op het budget voor Wmo-zorg. Bovendien wordt in de circulaire gewezen op de stijgende kosten voor gemeenten door inflatie en hogere lonen, wat weinig ruimte overlaat voor extra investeringen in het sociaal domein. Het kabinet heeft tot op heden nog geen specifieke extra middelen aangekondigd die direct bedoeld zijn voor de Wmo, waardoor de financiering voor deze diensten naar verwachting onder druk blijft staan.
Taakstelling Jeugdzorg
In het coalitieakkoord Rutte IV was een aanvullende besparing in het kader van Jeugdzorg (jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering) opgenomen, oplopend tot structureel € 511 miljoen vanaf 2027. In het hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat deze bezuiniging vervalt. Voor 2025 was al eerder incidenteel € 500 miljoen toegevoegd aan de algemene uitkering. Nu wordt er voor 2026 en latere jaren dus weer € 511 miljoen toegevoegd aan het gemeentefonds. Voor de meeste gemeenten heeft dit geen effect, omdat het Rijk al had aangegeven dat zij de verantwoordelijkheid voor deze taakstelling op zich zou nemen. De gemeenten mochten hiervoor al een stelpost opnemen in hun begroting.
Bron: BMC