Ingrid Michon-Derkzen en Jacqueline van den Hil (VVD) stelden aan staatssecretaris van VWS Maarten van Ooijen vragen over het bericht “Honderden miljoenen aan WMO-fraude: Zorgcrimineel heeft vrij spel“. In dit artikel is een samenvatting te vinden van de antwoorden van Van Ooijen op de gestelde kamervragen.
Bekendheid en omvang van de fraude
De ministers erkennen het bestaan van het bericht, maar geven aan dat de specifieke bedragen van de fraude zoals genoemd in het artikel niet herkend worden door het ministerie. Het is lastig de exacte omvang van zorgfraude te bepalen, zowel in het gemeentelijke zorgdomein als in andere zorgwetgevingen zoals de Jeugdwet, Wet langdurige zorg (Wlz), en de Zorgverzekeringswet (Zvw). Er ontbreekt een eenduidig model om de omvang van zorgfraude te meten.
Toezicht op zorgaanbieders
De Wmo is een gedecentraliseerde wet, waarbij de verantwoordelijkheid voor toezicht en rechtmatigheid bij de gemeenten ligt. Gemeenten moeten een toezichthouder aanwijzen en zorgaanbieders zijn verplicht calamiteiten te melden. Gemeenten kunnen regels en kwaliteitscriteria vaststellen in lokale verordeningen en hebben beleidsruimte om het toezicht naar eigen inzicht vorm te geven, wat leidt tot variatie in de wijze waarop toezicht wordt gehouden.
Controles en maatregelen tegen fraude
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het controleren of ingekochte zorg daadwerkelijk geleverd wordt, met name bij persoonsgebonden budgetten (pgb’s). Er is een belangrijke rol weggelegd voor de budgethouder om zelf de juiste zorg en ondersteuning te verzekeren. Gemeenten kunnen samenwerken om kennis te delen en de capaciteit van toezicht te vergroten. Het ministerie van VWS ondersteunt gemeenten met subsidies voor proeftuinen die werkwijzen ontwikkelen om zorgfraude aan te pakken.
Screening van zorgaanbieders
Gemeenten hebben de mogelijkheid om zorgaanbieders te screenen door bijvoorbeeld het eisen van VOG’s, diploma’s en andere bewijsdocumenten. Er is een toename in kennis en bewustwording rondom de controle op de echtheid van deze documenten. Er worden echter geen specifieke gegevens bijgehouden over hoe vaak valse documenten worden gemeld of hoeveel aangiften er worden gedaan.
Aanpak van malafide zorgaanbieders
Gemeenten kunnen contracten met frauderende zorgaanbieders beëindigen en schadevergoedingen vorderen. De wetgeving staat echter niet toe dat gemeenten bestuurlijke boetes opleggen. Er wordt gewerkt aan wetsvoorstellen die het mogelijk maken om onterecht verstrekte zorggelden terug te vorderen zonder de huidige complexe vereisten.
Rol van de Regionale Informatie- en Expertisecentra (RIECs)
De inzet van RIEC’s varieert per regio, maar zij dragen bij aan de aanpak van zorgcriminaliteit door bewustwording te verhogen en advies te geven over het gebruik van de Wet Bibob bij aanbestedingen. Dit helpt voorkomen dat criminelen toegang krijgen tot de zorgsector.
Gegevensuitwisseling
De Wet bevorderen samenwerking en rechtmatige zorg (Wbsrz), die naar verwachting in 2025 van kracht wordt, zal de uitwisseling van persoonsgegevens vergemakkelijken en bijdragen aan een betere bestrijding van fraude in de zorg. De wet creëert ook een formele status voor het Informatie Knooppunt Zorgfraude (IKZ).
Rol van de Kamer van Koophandel (KvK)
De KvK heeft beperkte middelen om de inschrijving van zorgondernemingen te verhinderen, maar kan wel adviezen inwinnen en signalen doorgeven aan relevante instanties bij vermoedens van zorgfraude.
Bescherming van kwetsbare cliënten
Het is zorgelijk dat criminelen kwetsbare cliënten inzetten voor criminele activiteiten. Gemeenten moeten hierop toezien, vooral bij pgb’s. Er zijn maatregelen in ontwikkeling om zowel budgethouders als gemeentelijke ambtenaren beter voor te bereiden op het beheren en toewijzen van pgb’s.
Onderzoek en rechtmatigheid
Er zijn geen specifieke cijfers over hoeveel gemeenten rechtmatigheidsonderzoeken hebben ingesteld naar aanleiding van zorgfraude. Vaak komen signalen vanuit verschillende afdelingen samen in een onderzoek.
Toezicht door de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ)
De IGJ constateert al jaren dat het toezicht op de Wmo ondermaats is. Het ministerie werkt aan maatregelen om dit toezicht te verbeteren en te versterken, onder andere door het opzetten van een stimuleringsprogramma samen met de VNG en GGD-GHOR.
Klik hier voor de kamervragen en de antwoorden.
Bron: Tweede Kamer
Mede tot stand gekomen dankzij ons Public Affairs kantoor BPRA.