De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) organiseert een reeks van zes talkshows onder de titel “Zorg(en) in schaarste”. Deze talkshows behandelen belangrijke thema’s rondom de uitdagingen in de zorgsector, met een focus op hoe we in tijden van schaarste samen kunnen zorgen voor goede en veilige zorg.
Hieronder vind je de samenvattingen van de afleveringen. Dit artikel is tot stand gekomen met behulp van kunstmatige intelligentie. Wil je de afleveringen zelf nog een keer terugkijken? Klik dan hier: https://www.youtube.com/playlist?list=PLCKPJoEGyR_0ys_6jcPAV4DDAr3WPmDb0
Aflevering 1: De rol van toezicht(houder)
De eerste aflevering van de talkshow “Zorg(en) in schaarste” ging over de rol van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) als toezichthouder. Hier zijn de belangrijkste punten:
Rol van de IGJ
- De IGJ houdt toezicht op de kwaliteit en veiligheid van zorg in Nederland.
- Er wordt gestreefd naar een balans tussen handhaving en stimuleren van verbetering.
Uitdagingen in de zorg
- Toenemende zorgvraag door vergrijzing en complexere zorgbehoeften.
- Personeelstekorten en werkdruk in de zorgsector.
Aanpak van de IGJ
- Meer focus op risico-gestuurd toezicht en maatwerk.
- Stimuleren van innovatie en nieuwe zorgconcepten, mits veilig en verantwoord.
- Samenwerking met zorgaanbieders, patiëntenorganisaties en andere stakeholders.
Toekomstvisie
- Ontwikkeling van nieuwe toezichtmethoden om aan te sluiten bij veranderende zorgpraktijken.
- Balanceren tussen ruimte geven voor innovatie en waarborgen van kwaliteit en veiligheid.
De rode draad in het gesprek was de noodzaak voor de IGJ om mee te bewegen met de veranderingen in de zorg, terwijl de kernwaarden van kwaliteit en veiligheid gewaarborgd blijven.
Aflevering 2: Tekort aan mensen
De tweede aflevering van de talkshow “Zorg(en) in schaarste” ging over tekorten aan mensen in de zorg. Hier zijn de belangrijkste punten:
Oorzaken en gevolgen
- Er is een groeiende zorgvraag door vergrijzing, maar het aantal zorgverleners groeit niet evenredig mee.
- Dit leidt tot werkdruk, uitval en verminderde kwaliteit van zorg.
Oplossingsrichtingen
- Anders organiseren van zorg, bijvoorbeeld door taakherschikking en inzet van technologie.
- Verbeteren van arbeidsomstandigheden en werkplezier om mensen te behouden.
- Aantrekken van nieuwe medewerkers, ook uit andere sectoren.
- Meer samenwerking tussen zorgorganisaties en met onderwijs.
Rol van de Inspectie
- De IGJ kijkt hoe organisaties omgaan met personeelstekorten en of de kwaliteit en veiligheid gewaarborgd blijven.
- Er is ruimte voor innovatie, mits goed onderbouwd en geëvalueerd.
Uitdagingen
- Balans vinden tussen kwaliteit, veiligheid en beschikbaarheid van zorg.
- Cultuurverandering nodig in de sector om anders te gaan werken.
- Betrekken van cliënten en naasten bij oplossingen.
De rode draad in het gesprek was dat er geen simpele oplossing is voor het personeelstekort, maar dat het vraagt om een gezamenlijke inspanning van alle betrokkenen in de zorg.
Aflevering 3: Anders organiseren van zorg
De derde aflevering van de talkshow “Zorg(en) in schaarste” ging over het anders organiseren van zorg. Hier zijn de belangrijkste punten:
Persoonsgerichte zorg
- Er is behoefte aan persoonsgerichte ondersteuning die cliënten in staat stelt zo goed mogelijk te blijven functioneren.
- De dialoog met cliënten en hun netwerk is essentieel om behoeften te begrijpen.
Samenwerking formele en informele zorg
- Mantelzorgers en vrijwilligers spelen een cruciale rol in de zorgkwaliteit.
- Er is meer aandacht nodig voor de balans tussen formele en informele zorg om overbelasting te voorkomen.
Anders organiseren van formele zorg
- Zorgorganisaties experimenteren met nieuwe functieprofielen en taakverdelingen.
- Gemeenten passen inkoopvoorwaarden aan om meer ruimte te bieden voor alternatieve invulling van zorg.
Rol van de Inspectie
- De IGJ ontwikkelt nieuwe vormen van toezicht, zoals ‘reflexief toezicht’, om beter aan te sluiten bij de veranderende zorgpraktijk.
Uitdagingen en kansen
- Er is spanning tussen de behoefte aan kaders en de wens voor meer flexibiliteit.
- Organisaties moeten leren omgaan met meer variatie en maatwerk in de zorg.
De rode draad in het gesprek was de noodzaak om vanuit een duidelijke visie te werken, met de cliënt centraal, en alle betrokken partijen samen te brengen om de zorg anders en beter te organiseren.
Aflevering 4: Tekort aan geneesmiddelen en medische hulpmiddelen
De vierde aflevering van de talkshow “Zorg(en) in schaarste” ging over tekorten aan geneesmiddelen en medische hulpmiddelen. Hier zijn de belangrijkste punten:
Geneesmiddelentekorten
- Tekorten hebben grote gevolgen voor patiënten en zorgverleners.
- Oorzaken zijn divers, waaronder grondstoftekorten, productieproblemen en het preferentiebeleid van zorgverzekeraars.
- Apothekers besteden veel tijd aan het zoeken naar alternatieven en uitleg aan patiënten.
- Er is een toename van illegale handel in medicijnen door tekorten.
Medische hulpmiddelen
- Het gaat om een breed spectrum van producten, van scootmobielen tot implantaten.
- Tekorten ontstaan door diverse oorzaken, waaronder nieuwe wetgeving (MDR) en productieproblemen.
- Zorgverleners moeten soms overschakelen op alternatieve producten, wat aanpassing vereist.
Oplossingen en samenwerking
- Er is een operationeel team geneesmiddelentekorten opgericht om dreigingen vroegtijdig te signaleren.
- De IGJ kan ontheffingen verlenen voor het importeren van alternatieve producten.
- Betere communicatie tussen alle betrokken partijen is essentieel.
De rode draad in het gesprek was het belang van samenwerking tussen alle betrokken partijen om tekorten te voorkomen en op te lossen. Er is behoefte aan meer flexibiliteit in regelgeving en betere communicatie om de zorg toegankelijk en van hoge kwaliteit te houden, ondanks de uitdagingen van schaarste.
Aflevering 5: Complexiteit in samenwerking
In deze aflevering gaat het over de complexiteit in samenwerking binnen de zorg, met focus op jeugdhulp en geestelijke gezondheidszorg (GGZ). De gasten bespreken de uitdagingen van het leveren van goede en veilige zorg in tijden van schaarste, waarbij samenwerking tussen verschillende professionals en domeinen cruciaal is.Belangrijke punten die aan bod komen:
- De toenemende zorgvraag en de complexiteit van de organisatie eromheen vereisen meer samenwerking.
- Er is een tekort aan personeel en middelen, wat leidt tot lange wachtlijsten en problemen bij de uitstroom van cliënten.
- Samenwerking tussen verschillende partijen (gemeenten, zorgaanbieders, huisartsen) is essentieel maar vaak ingewikkeld door verschillende financieringsvormen en organisatiestructuren.
- Er wordt gepleit voor een bredere blik op zorgvragen, waarbij niet alleen naar symptomen wordt gekeken maar ook naar onderliggende oorzaken.
- Het belang van vroege interventie en laagdrempelige ondersteuning wordt benadrukt om escalatie van problemen te voorkomen.
- De rol van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) is vooral agenderend en stimulerend, maar kan niet afdwingen.
- Er worden initiatieven genoemd zoals mentale gezondheidsnetwerken en regionale samenwerkingsverbanden om de zorg te verbeteren.
- De noodzaak van een maatschappelijke discussie over verwachtingen en mogelijkheden in de zorg wordt aangestipt.
De conclusie is dat er een transformatie nodig is in de manier waarop zorg wordt georganiseerd en geleverd, met meer focus op samenwerking, preventie en het efficiënt inzetten van beschikbare middelen.
Aflevering 6: Morele dilemma’s
In de zesde en laatste aflevering van de IGJ-talkshowreeks “Zorg en Schaarste” stond het thema morele dilemma’s in de zorg centraal. De uitzending werd gepresenteerd door Lila Pennarts en bracht verschillende zorgprofessionals samen om de complexe vraagstukken rondom schaarste te bespreken.
Centrale Thema’s
Morele Dilemma’s in de Praktijk
- Zorgprofessionals worden dagelijks geconfronteerd met moeilijke keuzes door beperkte capaciteit
- Voorbeelden:
- Intensive care voor baby’s: Wie krijgt voorrang?
- Operatiekamers: Welke spoedoperaties worden eerst uitgevoerd?
Ethische Overwegingen
- Belang van multidisciplinair overleg
- Open gesprekken over lastige keuzes
- Zoeken naar de “minst slechte optie”
Leerpunten uit de Coronaperiode
Tijdens de eerste coronagolf moesten ziekenhuizen en instanties zoals de KNMG een ethisch raamwerk ontwikkelen voor crisissituaties. Belangrijke principes waren:
- Elk mensenleven is gelijkwaardig
- Rechtvaardigheid in keuzeprocessen
- Maximale hulp voor de meeste mensen
Aanbevelingen
De deelnemers benadrukten het belang van:
- Voorkomen van crisissituaties
- Versterken van zorgaanbod
- Reduceren van zorgvraag
- Multidisciplinaire perspectieven meenemen
- Open en eerlijke communicatie
De uitzending riep op tot professioneel leiderschap en dapperheid in het omgaan met morele dilemma’s in tijden van schaarste.