Vereniging SPOT constateert dat zorginstellingen vrezen voor een “zorginfarct” door de naderende handhaving op het inhuren van zzp’ers per 1 januari. Uit een enquête onder 271 zorgorganisaties door RTL Nieuws blijkt dat nagenoeg alle sectoren – van thuiszorg tot ziekenhuizen – ernstige personeelstekorten verwachten.
Zorgorganisaties, vertegenwoordigd door de Brancheorganisaties Zorg (BoZ), hebben een brandbrief gestuurd aan de vaste Kamercommissie voor Volksgezondheid. Zij waarschuwen dat er sprake zal zijn van afschaling, leegstand en zelfs sluiting van afdelingen. Boetes en naheffingen van de Belastingdienst, gericht op schijnzelfstandigheid, worden als extra bedreiging ervaren.
De behoefte om zzp’ers in te zetten bij ziekte, piekdrukte of specialistisch werk blijft groot. SPOT ziet echter dat veel zelfstandigen afzien van loondienst, omdat zzp-schap hen meer vrijheid en flexibiliteit biedt. Zorginstellingen geven aan dat de hoge werkdruk en reeds bestaande personeelstekorten het onmogelijk maken om uitval van zzp’ers met vast personeel op te vangen.
Geen extra controles en bewust angst zaaien
De paniek rondom de Wet DBA heeft ook een andere kant. De wet is al sinds 2016 van kracht en de Belastingdienst voert vanaf 2025 geen extra controles uit, maar heft slechts het handhavingsmoratorium op. Dit betekent dat de focus zal liggen op het aanpakken van malafide constructies bij een beperkte groep zzp’ers. Bedrijven en organisaties die mensen als zzp’er inhuren voor werk dat zij niet zelfstandig uitvoeren, kunnen dan weer een boete en naheffingen krijgen. Daarbij geldt een overgangsperiode van 1 jaar waarin werkgevers en werkenden nog geen vergrijpboete krijgen als zij kunnen bewijzen dat zij stappen zetten tegen schijnzelfstandigheid (meer informatie).
Daarnaast merken wij dat opdrachtgevers bewust angst zaaien om zelfstandigen onder druk te zetten en loondienst te accepteren. Dit beleid zou echter averechts kunnen werken, aangezien zelfstandigen de voorkeur geven aan hun vrijheid en flexibiliteit.
De zzp’ers in de zorg vormen niet de grootste groep die zich uitschrijft. Uit de meest recente cijfers van de Kamer van Koophandel (KvK) blijkt dat tot en met november 2024 dit jaar 110.278 mensen zich hebben uitgeschreven als zzp’er. Daarvan waren er 13.068 werkzaam in de gezondheidszorg. In de thuiszorg schreven 2543 zzp’ers zich uit. Maar de uitschrijvingen betekenen niet dat deze zzp’ers zijn gestopt in de zorg. Een afname aan inschrijvingen in het KvK hoeft niet meteen te betekenen dat er minder zorgprofessionals zijn. Mensen kunnen ook door blijven werken als medewerker met een contract of via een uitzendbureau.
Commissiedebat Arbeidsmarktbeleid
De zorgsector heeft al te kampen met een personeelstekort. Het verder inperken van de inzet van zzp’ers zonder alternatieven kan leiden tot grotere tekorten en risico’s voor cliënten. Een zzp-beleid dat is afgestemd op de zorgsector kan helpen om een goede balans te vinden tussen handhaving, de verantwoordelijkheid van werkgevers en de flexibiliteit binnen de sector.
Vereniging SPOT dringt daarom aan op politieke actie om een balans te vinden tussen handhaving en het garanderen van zorgcontinuïteit. Op 19 december vindt het Commissiedebat Arbeidsmarktbeleid in de zorg plaats. SPOT zal tijdens dit debat ook een vraag stellen aan de minister in het kader van zzp-beleid. Cliënten mogen niet de dupe worden van onenigheid tussen beleidsmakers, zzp’ers en opdrachtgevers.
Bron: RTL, V&VN en Belastingdienst