Een aantal gemeenten en zorgkantoren is inmiddels door de rechter op de vingers getikt, omdat de door hen vastgestelde tarieven niet reëel bleken. Recentelijk (13 februari 2024) stelde het gerechtshof meer dan 50 zorgaanbieders die gezamenlijk een kort geding startten over irreële tarieven in het gelijk.
Het kort geding van 13 februari tegen zes zorgkantoren werd door 54 zorgaanbieders gestart naar aanleiding van een inkoopprocedure voor de inkoop van zorg voor mensen met een beperking in het kader van de Wet langdurige zorg (Wlz). In aanloop naar de inkoopprocedure hadden de zorgkantoren kostprijsonderzoek laten uitvoeren, en op basis daarvan de tarieven vastgesteld voor de in te kopen zorg. Daarbij hadden zij het landelijk vastgestelde richttariefpercentage naar beneden bijgesteld, om zo een prikkel in te bouwen voor efficiënt handelen door de zorgaanbieders. Volgens de zorgaanbieders waren de tarieven niet transparant tot stand gekomen én niet reëel. Deze gezamenlijke argumentatie loonde, want het gerechtshof stelde hen overwegend in het gelijk.
Inzicht in tariefmodel en gebruikte gegevens
Eén van de bezwaren van de zorgaanbieders was dat het richttariefpercentage niet transparant tot stand was gekomen, omdat er geen mogelijkheid was om dit na te rekenen aan de hand van het tariefmodel en de door de zorgkantoren gebruikte gegevens om dat tariefmodel in te vullen. De zorgkantoren stelden dat zij de ingevulde gegevens niet zomaar met de zorgaanbieders konden delen omdat er sprake zou zijn van bedrijfsvertrouwelijke gegevens.
Het gerechtshof is het met de aanbieders eens en overweegt dat het transparantiebeginsel meebrengt dat de aanbieders het door de zorgkantoren vastgestelde richttariefpercentage moeten kunnen controleren. Zorgaanbieders moeten inzicht krijgen in welke gegevens zijn gebruikt om het tariefmodel in te vullen.
Vertegenwoordiging marktaandeel
Een ander bezwaar van de zorgaanbieders was dat het naar beneden bijgestelde richttariefpercentage niet reëel was en heeft geleid tot niet-kostendekkende tarieven. Volgens de zorgaanbieders konden slechts 75% van hen een neutraal of positief resultaat behalen en alle overige zorgaanbieders een negatief resultaat. De zorgaanbieders wilden dat het richttariefpercentage zodanig wordt aangepast, dat de groep aanbieders met een neutraal of positief resultaat een marktaandeel van ten minste 75 % heeft.
Het gerechtshof stelt voorop dat de vastgestelde tarieven ‘de redelijke kosten van de zorg’ moeten dekken. Dat sluit volgens het hof echter niet uit dat de zorgkantoren een prikkel mogen inbouwen voor efficiënt handelen door de aanbieders. In een eerdere uitspraak werd geoordeeld dat er voor ‘de redelijke kosten van de zorg’ uitgegaan kan worden van de kosten van een groep van 75% van de aanbieders. De rechter oordeelt dat dit percentage niet altijd representatief hoef te zijn en dat er ook andere mogelijke grondslagen zijn, zoals het marktaandeel van de zorgaanbieders.
Kosten volledig meenemen in de tarieven
Een ander verschil in inzicht tussen de zorgaanbieders en de zorgkantoren ging over de financieringslasten en -baten. Volgens de zorgkantoren waren deze ‘voor een belangrijk deel’ reeds meegenomen in de normatieve huisvestingscomponent (NHC) en was een aanvullende vergoeding daar bovenop niet nodig.
Het hof is van oordeel dat dit geen rechtvaardiging is om de overige financieringsbaten en -lasten die niet in de NHC zijn meegenomen, bij de vaststelling van de tarieven buiten beschouwing te laten. De kosten dienen volledig in de tarieven worden verwerkt en niet slechts ‘voor een belangrijk deel’. Door de samenwerking tussen de zorgaanbieders, is de kans op verlieslatende tarieven verkleind.
Hardheidsclausule
Tot slot werd er gediscussieerd over de hardheidsclausule. Dat is een clausule waar een aanbieder in een uitzonderlijk geval een beroep op kan doen, als blijkt dat de tarieven voor hem een onvoorzien en onredelijk benadelend gevolg hebben. Er kunnen dan afwijkende afspraken worden gemaakt over de tarieven. Volgens de zorgaanbieders zou deze hardheidsclausule in strijd zijn met het transparantiebeginsel, omdat deze niet op een duidelijke, precieze en ondubbelzinnige wijze was geformuleerd. Zij vonden het niet duidelijk onder welke voorwaarden een beroep op deze clausule kan worden gedaan.
Op dit punt is het gerechtshof het met de zorgaanbieders niet eens, omdat juist inherent is aan een hardheidsclausule dat op voorhand niet exact kan worden aangegeven onder welke voorwaarden een beroep op deze clausule kan worden gedaan.
SPOT is er om te helpen
SPOT is een zichtbare, daadkrachtige belangenbehartiger voor kleinschalige aanbieders van woonzorg, wijkverpleging, huishoudelijke hulp, palliatieve zorg en dagbesteding. Samen met onze leden vormen wij een gezamenlijke vuist en komen wij op voor de belangen van de kleinschalige zorg.
Zijn er nog dingen onduidelijk, wil je graag meer verdieping of heb je hulp nodig bij een heel ander onderwerp? Neem dan contact met ons op en we helpen je graag verder. Houd ook onze LinkedIn in de gaten voor meer interessante artikelen en om een inzicht te krijgen in de kleinschalige zorg.