Heb jij weleens van een VPTZ-vrijwilliger gehoord? Vereniging SPOT neemt je graag mee in de rol van de vrijwilliger in de laatste levensfase van een cliënt.
Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg (VPTZ) Nederland stuurde ons een interessante folder met handige tips voor zorgprofessionals en sociaal werkers hoe zij mensen in de laatste levensfase en hun naasten kunnen wijzen op de mogelijkheid om een vrijwilliger in te zetten in de thuissituatie. Voor ons een directe aanleiding om eens kennis te maken met deze landelijke organisatie. Hiervoor spraken wij met Rosa Draaisma, Beleidsadviseur bij VPTZ Nederland.
Ondersteuning voor de mantelzorger
Als je in de laatste maanden van je leven bent, of zorgt voor iemand die in de laatste levensfase zit, heb je vaak niet de mentale ruimte om uit te gaan zoeken welke ondersteuning er bestaat. Daarnaast heb je als mantelzorger soms helemaal niet door dat je langzaam overbelast raakt. De VPTZ-vrijwilliger kan hier belangrijke ondersteuning bieden.
“Je ziet vaak in de laatste levensfase dat mensen geen 24/7 zorg nodig hebben, maar wel behoefte hebben aan gezelschap en niet meer alleen kunnen zijn”, vertelt Rosa Draaisma in het interview met SPOT. “Daarnaast vindt familie het vaak spannend, en willen zij hun naaste niet alleen laten. Maar ze kunnen het ook niet bolwerken om 24/7 aanwezig te zijn. Een VPTZ-vrijwilliger kan de mantelzorg overnemen wanneer er geen mantelzorger is, of als de mantelzorger even tijd voor zichzelf nodig heeft.”
“Dan heb je als vrijwilliger echt een belangrijke rol”
Kinderen wonen soms heel ver weg. Daarnaast komt het ook voor dat iemand vrijwel niemand heeft, op een verre achternicht in Frankrijk na. “Het is ontzettend waardevol, want je kan wel echt iets voor iemand betekenen. Maar het betekent ook afstemmen, want iemand heeft ook echt nog een verhaal die hij of zij kwijt wil. Soms speelt er ook iets en zijn er wel kinderen, maar is het contact stuk gelopen in de loop van het leven. Dan heb je als vrijwilliger echt een belangrijke rol.”
Wat doet een VPTZ-vrijwilliger?
De vrijwilligers verrichten geen medische handelingen, maar kunnen wel helpen. In afstemming met de cliënt en de familie wordt bepaald wat er nodig is. Sommige cliënten willen praten, anderen willen alleen dat je een kopje thee gaat zetten. De vrijwilligers worden opgeleid en zijn deskundig in hun vak. Ze weten waarvoor ze zich hebben opgegeven en zijn comfortabel bij het bespreken van moeilijke onderwerpen.
“Als ik maar iedere dag met mijn hond een uur kan lopen, want dat maakt mijn hoofd leeg”
“De verpleegkundigen en verzorgden kunnen de handelingen doen waarvoor ze zijn, en de vrijwilliger kan de tijd, de aandacht en aanwezigheid geven”, vervolgt Rosa haar verhaal. “Voor mantelzorgers kan het al in iets klein zitten. Zo is er een sprekend voorbeeld waar iemand zei: ‘De zorg is zwaar, maar dat houd ik wel vol. Als ik maar iedere dag met mijn hond een uur kan lopen, want dan maak ik mijn hoofd leeg. Daarna kan ik er weer tegenaan. Dat uurtje voor mezelf heb ik echt nodig.’ Er is toen drie weken lang elke dag een uur een vrijwilliger geweest om die persoon te ondersteunen.”
De rol van de wijkverpleging
Hoe komt zo’n VPTZ-vrijwilliger dan bij een cliënt terecht? “Je hebt een verwijzer nodig die in de laatste fase met de mantelzorger het gesprek aangaat”, antwoordt Rosa. “De meest voorkomende verwijzers zijn wijkverpleegkundigen, verzorgenden en huishoudelijke hulp omdat die langdurig bij mensen thuiskomen. Zij voelen en zien hoe het met de mantelzorger gaat.”
“Heb oog voor de mantelzorger en ga het gesprek aan”
De rol van een verpleegkundige, en daarmee die van een zorgorganisatie, is cruciaal in deze cyclus. Rosa geeft dan ook graag een praktische tip aan de leden van SPOT en andere zorgaanbieders die in de palliatieve zorg werkzaam zijn. “Heb oog voor de mantelzorger, want die zal niet altijd zelf meer doorhebben hoe het met hem of haar gaat. En ga het gesprek aan. Weet dat er vrijwilligers zijn die de cliënt, de mantelzorger en jou als verpleegkundige kunnen helpen. Zeker als er een beperkt netwerk is of als je ziet dat een mantelzorger het echt zwaar heeft.”
Folder VPTZ
De nieuwe folder ‘Hoe verwijs ik naar een vrijwilliger?’ van VPTZ bevat handige tips voor zorgprofessionals en sociaal werkers hoe zij mensen in de laatste levensfase en hun naasten kunnen wijzen op de mogelijke inzet van een vrijwilliger in hun thuissituatie. De goed opgeleide en deskundige VPTZ-vrijwilligers kunnen in deze periode ondersteuning bieden, zowel aan de mantelzorger – die de zorg daardoor langer kan volhouden – als aan de cliënt/patiënt in de vorm van tijd, aandacht, emotionele en praktische ondersteuning. Klik hier voor de folder.
Vereniging SPOT komt graag in contact met andere organisaties die van belang zijn voor zorgaanbieders in de VVT. Neem vrijblijvend contact met ons op en we staan je graag te woord.
Rosa Draaisma, Beleidsadviseur bij VPTZ Nederland